arcadia [revisited]

[2004] >
blind date #12 [2006] >
κι εγώ στην αρκαδία [2009] >
τεφλόν [2009 > 2008] >[το κοπερτί+behind that tree+ντογκ(dog)+μόνο] [2008] >
[2005]
[φωτ.: π.ι., φλοίσβος, 15.vi.2009]

0612

blind date #12 [ακολουθούν σύνδεσμοι γιά 3 slideshows]



01 _ ο χώρος πριν



02 _ η προετοιμασία των έργων



03 _ τα εγκαίνια

'ποιητική κατοικία αρκαδία' / 2η μπιεννάλε της αθήνας

"Το έργο της Ομάδας Φιλοπάππου «Κι εγώ στην Αρκαδία» με το οποίο συμμετέχει στη 2η Μπιενάλε της Αθήνας 2009, Heaven ['Live', Πάρκο Φλοίσβου], από τις 13 έως και τις 28 Ιουνίου, είναι ένα εικαστικό περιβάλλον που συντίθεται από δράσεις, εργαστήρια και ανοιχτές συζητήσεις με παιγνιώδη και αυτοσχεδιαστικό χαρακτήρα.



Κι εγώ στην Αρκαδία

Ένας άλλος κήπος καλεί τους επισκέπτες του να γίνουν μέρος του. Ένα εικαστικό περιβάλλον, ένας τόπος συνεύρεσης [...]. Η Αρκαδία [...] παραπέμπει στον -επίγειο και ταυτόχρονα μυθικό- παράδεισο, στον κήπο των ηδονών, στο στοχασμό πάνω στον θάνατο και την αιωνιότητα [...], ρίζωμα και πέρασμα, συλλογικότητα και κοινότητα. Ένας εφήμερος χώρος πύκνωσης και εστίασης, μετακινούμενος και διαφορετικός κάθε μέρα, που προϋποθέτει συνεργούς.

[... Από την Ομάδα Φιλοπάππου,] στο έργο 'Κι εγώ στην Αρκαδία' συμμετέχουν οι: Μάντυ Αλμπάνη, Αντώνης Βολανάκης, Γιώργος Γιαννακόπουλος, Γεωργία Δεσύλλα, Μαίρη Ζυγούρη, Νάντια Καλαρά, Τίνα Κώτση, Νίκος Παπαδόπουλος, Τερέζα Παπαμιχάλη, Αγγελική Σβορώνου, Άννα Τσουλούφη και Κώστας Χριστόπουλος.



[...]

Παρασκευή 26 Ιουνίου 2009, 19:00-24:00

Ποιητική κατοικία αρκαδία / Poetica residenza arcadia - ένα εργαστήριο λέξεων.

Οι λέξεις με τους ανθρώπους συναντιούνται στο χώρο της εγκατάστασης για πέντε ώρες και οι ποιητές μοιράζουν και μοιράζονται με τους επισκέπτες έτοιμο υλικό ή λέξεις που ξεπηδούν με εφαλτήριο το βίωμα του έργου. Ο προφορικός λόγος ως ψιθύρισμα ή κραυγή σπάει τις συνήθεις πρακτικές ανάγνωσης του ποιητικού λόγου. Η γραφή κυλά με κιμωλίες στο μπετόν, σε ραβασάκια -μυστικά απ' το ένα χέρι στο άλλο, σε κολλημένα φύλλα σε παγκάκια, ραμμένα σε μαξιλάρια, πίσω από ένα πίνακα.

[Συμμετέχουν:] Αλεξάνδρα Πλαστήρα, Κατερίνα Ηλιοπούλου, Φοίβη Γιαννίση, Παναγιώτης Ιωαννίδης, Πατρίτσια Κολαΐτη, Γιάννα Μπούκοβα, Ιορδάνης Παπαδόπουλος, Γιώργος Χαντζής, Θάνος Σταθόπουλος, Δούκας Καπάνταης, Γιάννης Στίγκας, Γιούλη Βολανάκη, Θεώνη Κοτίνη."



[Κείμενο από το δελτίο τύπου. Φωτ.: Π.Ι. - Πάρκο Φλοίσβου, 15.vi.2009]

μαρία κούρση _ 'τα ψηλά δέντρα της γαλλικής επαρχίας'

Ι.

Αν έγραφα ένα ωραίο ποίημα

Θα σου το χάριζα.

Όλα γύρω θ΄αναιρούσαν

Το ωραίο ποίημα

...

Εκείνα τα χρόνια φυσούσε

...

Ένα μοτέλ

Φαινόταν δε φαινόταν

Περίπου στην άκρη του κόσμου

Στα φώτα του μικρές γραμμούλες

Τις μετρούσε ο θάνατος

Και τις έσβηνε.

...

Ήτανε όμορφος με μάτια ασυνόρευτα

...

Στις κουρτίνες τ' αεράκι δε φαινόταν.

Βαριές κουρτίνες γεμάτες μυστικά.

Στέκονταν αντικριστά.

Σαν να είχαν γεννηθεί γι' αυτό.

...

ΙΙ.

Πετιέμαι γιά λίγο έξω

Διακρίνεται άδεια η θέση

...

Βαδίζεις γιά να φτάσεις παντού.

Πουθενά αλλού.

...

Ησυχία ακίνητη σχεδόν αληθινή

...

Αποσπάσματα από το πιό πρόσφατο βιβλίο της Μαρίας Κούρση, Τα ψηλά δέντρα της γαλλικής επαρχίας [Γαβριηλίδης 2009]: αποτελείται από δύο μεγάλα ποιήματα, χωρισμένα σε μικρά 'κεφάλαια'. Αποσπάσματα που μου άρεσαν ιδιαίτερα - και σαν να συνθέτουν κι αυτά ένα ποίημα.

[φωτ.: Π.Ι., 2004]

0905

[όλο το slideshow εδώ]

0904

[το πλήρες slideshow εδώ]

συνάντηση στο ποίημα

Την Δευτέρα, 11 Μαΐου 2009, 7:30 μμ, στο '104', Κέντρο Λόγου και Τέχνης των Εκδόσεων Καστανιώτη:

συνάντηση στο ποίημα

Από το Σωσίβιο διαβάζουν τέσσερεις φίλοι: Αντώνης Βολανάκης, Σπύρος Γιανναράς, Αλεξάνδρα Πλαστήρα, Παναγιώτης Ιωαννίδης.

[104 Κέντρο Λόγου και Τέχνης, Θεμιστοκλέους 104, Αθήνα , 210 3826185]

σάββατο / άνοιξη

Έρχεται η άνοιξη σαν αυτοκίνητο που πάει τη νύφη.

Αναρριχώμενοι καημοί πνίξαν το σπίτι. Σάββατο βροχής, κι ύστερα ήλιος. Εφημερίδες στον καναπέ. Ώσπου στις τεσσεράμισυ δεν αντέχω άλλο μέσα, και βγαίνω, στο τέλος της λιακάδας. Σε θυμάμαι σαν πόλη, σα να υπήρξε μιά χώρα με πρωτεύουσα εσένα.

Όλα πλυμένα λαμπερά – πρώτη καλοσύνη. Μ’ αλλεπάλληλα κύματα το φως ανατρέπει τις αστήριχτες υποθέσεις. Πασιχαρή παιδάκια χαίρονται το πάρκιν που το ’κάναν πάρκο. Είναι πράσινο, είναι καλύτερο, είν’ ένα τετράφυλλο τριφύλλι.

Περνάω απ’ το βιβλιοπωλείο: έχω παραγγείλει κάμποσα αντίτυπα των βιβλίων της Νίκης-Ρεβέκκας Παπαγεωργίου. (Γιά δώρα: γενίτσαρος.) Επειδή ήταν πολύ αγαπημένοι, όλη μέρα μπορούσαν να λεν σαχλαμάρες. Το γατί, έχοντας γλιτώσει απ’ τα πόδια του ελέφαντα μέσω της χάρης του, τον αποφεύγει πιά μεν, ακίνητο δε: δεν θέλει να τον λυπήσει παραπάνω, τον άχαρο. Σ’ αυτό που ρωτούν δακρυσμένες οι φράουλες, θ’ απαντήσουν μιά μέρα τα ρόδα με γέλια.

Παίρνω γιά μένα -παρακινημένος απ’ την κριτική βιογραφία του- και τις μεταφράσεις του Φελστάινερ στα ποιήματα του Τσέλαν. Κάτι σαν Χάρις που αποσυρόταν υπήρχε γύρω. Κι αποφασίζω, μετά από μήνες, να πάω στον κινηματογράφο: Άσε το κακό να μπει. («Άσε το σωστό να μπει» λέει ο τίτλος: το βαμπίρ που θέλεις - τον άνθρωπο που χρειάζεσαι.) Αλλά έχω λίγη ώρα κενή και δεν έχω πάνω μου μολύβι. (Πώς θα υπογραμμίζω στο βιβλίο που θέλω αμέσως ν’ αρχίσω;) Βρίσκω τελικά -2Β- στο πέμπτο περίπτερο. (Κανείς δεν αγοράζει πιά μολύβια, και δη απ’ το περίπτερο.) Τ’ αεράκι που φύσαγε σαν κάτι πήγαινε να μου πει, στο μυαλό μου εμένα μιά πόρτα είχε κλείσει. Μπαίνω στο σινεμά, κάθομαι, και ίσα που προλαβαίνω να σημειώσω την ημερομηνία.

Μέσα στο καλαθάκι της εκδρομής ένα έντομο ανάβει τη νύχτα, βαθιά πικραμένο.

Βγαίνοντας, πάλι βροχή. Στο σπίτι, στο κομοδίνο, η βιογραφία του Τσέλαν -«μες σε τζάμια βωμοί αραχνών»- κι από κάτω, τα ποιήματα του Tadeusz Rozewicz - το ‘Κοτσιδάκι’:

Όταν κουρέψαν τα κεφάλια
σ’ όλες τις γυναίκες της μεταγωγής
δυό εργάτες με σκούπες από κλαράκια σημύδας
μάζεψαν
και σωρέψαν τα μαλλιά

Πίσω από τζάμι καθαρό
κείτονται τ’ άκαμπτα μαλλιά
όσων πνιγήκαν μέσα στους θαλάμους αερίων
έχει τσιμπίδια και χτενάκια
μες στα μαλλιά αυτά

Δεν έχουνε φωτός ανταύγειες τα μαλλιά
δεν τα χωρίζει η αύρα
δεν τ’ αγγίζει χέρι κανενός
ούτε βροχή ούτε χείλη

Σε σεντούκια τεράστια
σύννεφα ξερών μαλλιών
αυτών που πνίγηκαν
και μιά πλεξούδα ξέθωρη
κοτσιδάκι με φιόγκο
στο σχολείο το τράβαγαν
άτακτα αγόρια.

Το Μουσείο, Άουσβιτς, 1948

[Τα παραθέματα με πλάγια -και η άχαρη 'περίληψη' της ιστορίας με το γατί και τον ελέφαντα- είναι από το βιβλίο της Νίκης-Ρεβέκκας Παπαγεωργίου, Του λιναριού τα πάθη / Ο μέγας μυρμηκοφάγος, Άγρα, 1993. Η απόδοση του ποιήματος του Ταντέους Ρουζέβιτς έγινε από την αγγλική μετάφραση του Άνταμ Τσερνιάβσκι στο: Tadeusz Rozewicz, Poezje wybrane / Selected Poems, Wydawnictwo Literackie, 2008.

φωτ.: Π.Ι., Κρακοβία, Μάιος 2008]

ξανά / ο κήπος

Το Σωσίβιο ξανάπεσε στο νερό (εκδόσεις Καστανιώτη, 'β' έκδοση', 2009):

Ο κήπος

Αυτός ο άνθρωπος ήταν για εκείνον τον άνθρωπο 

Όπως το ποντισμένο άγαλμα για το νερό
ο αέρας για το απλωμένο ρούχο

Τα σώματά τους ήταν χώμα και νερό 
του ίδιου κήπου Αλλά ο αέρας έσκισε το ρούχο
– η πέτρα φαγωμένη απ’ το νερό

Ο κήπος μόνο παραμένει

Άκαρπος – όμως κάθε πρωί
βρίσκει το χώμα νοτισμένο

Ο κήπος περιμένει



[φωτ.: λεπτομέρεια από το χαρακτικό της Monika Zawadzka που κοσμεί το εξώφυλλο]

τετάρτη 28 ιανουαρίου, 20:00 - στοά του βιβλίου

'καιρός γιά διάβασμα'

Πρώτα σε αγνοούν. Μετά γελάνε μαζί σου. Ύστερα σε πολεμούν. Κι ύστερα νικάς.
[Γκάντι, μέσω Solnit]

Oι αφφίσσες που εμφανίστηκαν εντός των ταραχών του Δεκεμβρίου θύμιζαν [κίτρινο / μπλε] τα πρώτα, προ τριετίας, 'Δημόσια Έργα'. Όπως και νά 'χει, η προτροπή (διαπίστωση;) τους, επίκαιρη και χρήσιμη. Μήπως ξεφύγουμε από την πολιτική σύγχυση δρώντων τε και σχολιαζόντων - αλλά και γιά 'καλά μυαλά', και γιά 'παρηγοριά'.

Και είναι ενδιαφέρουσα κι ευτυχής σύμπτωση η 'δίδυμη' εμφάνιση, από τις εκδόσεις 'Οκτώ', των βιβλίων του John Gray, Straw dogs - thoughts on humans and other animals [Αχυρένια σκυλιά], και της Rebecca Solnit, Hope in the dark - the untold history of people power [Ελπίδα στο σκοτάδι].

Το πρώτο (και εφεξής μεταφράζω προχείρως από τις αγγλόγλωσσες εκδόσεις) -με μόττο από τον Λάο Τσου: "Αμείλικτοι ο ουρανός κι η γη, φέρονται στα μυριάδες όντα σαν σε αχυρένιους σκύλους"- κατεδαφίζει ανηλεώς, χρησιμοποιώντας δυτικά εργαλεία, τον μύθο του Διαφωτισμού, γιά να καταλήξει στο επίσης ταοϊστικό συμπέρασμα:

"Τα άλλα ζώα δεν χρειάζονται σκοπό στην ζωή τους. Αντιφάσκοντας στον εαυτό του, το ανθρώπινο ζώο δεν αντέχει χωρίς σκοπό. Δεν μπορούμε να θεωρήσουμε σκοπό της ζωής απλώς το να βλέπουμε;"*

Καταλήγει εκεί ο τέως θατσερικός οικονομολόγος, και νυν απόστολος της δυτικής απαισιοδοξίας, έχοντας 'αποδείξει' μεταξύ των άλλων -σ' αυτό το ανάγνωσμα που προκαλεί πραγματική δυσφορία με την σκληρότητά του, αλλ' είναι εντέλει λυτρωτικά ψυχωφελές- πως:

- Η γη κάλλιστα -και δη 'ανακουφισμένη'- θα συνεχίσει να υπάρχει χωρίς τον άνθρωπο - που, έτσι όπως πάει, δεν θ' αργήσει να εξαφανίσει το ίδιο του το είδος ["Η ηθική είναι ασθένεια αποκλειστικά των ανθρώπων, ο αγαθός βίος είναι εκλέπτυνση των αρετών των ζώων"],

- Ο Διαφωτισμός -και οι σύγχρονες μεταμορφώσεις του, εντός των οποίων όλοι μας, στον δυτικό κόσμο τουλάχιστον, εκόντες άκοντες διαμορφωνόμαστε- δεν είναι παρά άλλη μιά θρησκεία λύτρωσης, όπου τον θεό αντικατέστησαν η πρόοδος και η ηθική βελτίωση του ανθρώπου διά της γνώσεως - τεκμήρια γιά τις οποίες δεν υφίστανται, φευ. ["Κοινωνίες θεμελιωμένες στην πίστη στην πρόοδο δεν μπορούν να αποδεχτούν την φυσιολογική δυστυχία του ανθρώπινου βίου", "Η αλήθεια είναι πως δεν φοβόμαστε το πέρασμα του χρόνου επειδή γνωρίζουμε τον θάνατο. Φοβόμαστε τον θάνατο επειδή αντιστεκόμαστε στο πέρασμα του χρόνου", "Ο αθεϊσμός είναι όψιμο άνθος του χριστιανικού πάθους γιά την αλήθεια. Ουδείς παγανιστής είναι πρόθυμος να θυσιάσει την χαρά της ζωής χάριν της απλής αλήθειας", "Πολύ λίγα απ' όσο έχουν βαρύνουσα σημασία στις ζωές μας απαιτούν την συνείδηση. Πολλά απ' όσα είναι ζωτικής σημασίας προκύπτουν μόνο απουσία της"],

- Άρα, μήπως θα ήταν προτιμότερο -γιά τον άνθρωπο, αλλά και γιά τα λοιπά έμβια όντα- να ‘καθήσει στ' αυγά του’ λιγάκι, και να πάψει να προσπαθεί να 'βελτιώσει' τον κόσμο δια της γνώσεως, της 'ανάπτυξης', και άλλων κυριολεκτικώς Σατανικών εφευρημάτων; ["Η Ευρώπη οφείλει ικανό μέρος της δολοφονικής της ιστορίας σε σφάλματα απότοκα του αλφαβήτου", "Οι χρήσεις της γνώσης πάντα θα μετατοπίζονται και θα παραμένουν στραβές όσο κι οι ίδιοι οι άνθρωποι", "Η πνευματική ζωή δεν είναι αναζήτηση νοήματος αλλά αποδέσμευση απ' αυτό"]

Γιά να συνέλθουμε από την 'απαισιοδοξία' του Γκραίυ, στρεφόμαστε λοιπόν πάραυτα στην Καλιφορνέζα Σόλνιτ, ιστορικό του πολιτισμού και ενεργό ακτιβίστρια, κυρίως σε θέματα περιβάλλοντος και δικαιωμάτων του πολίτη.

Αναγνωρίζοντας πως η πρόσφατη ιστορία είναι πολύ δύσκολο να γραφτεί πειστικά και να παράσχει στέρεα συμπεράσματα, εννοεί εντούτοις να συγκεντρώσει και να επισημάνει ένα πλήθος από 'μικρές νίκες' που έχουν προκύψει από σχετικά πρόσφατες -ειρηνικές και μαζικές- διεκδικήσεις και διαμαρτυρίες: εθνικοί δρυμοί που ξέφυγαν απ' την 'ανάπτυξη', πυρηνικές δοκιμές που ακυρώθηκαν, κ.ά.

Εδώ ας σταθώ (είναι κι αυτή μιά στάσις, νιώθεται):

"[] οι μεταμορφώσεις [] ξεκινούν στην φαντασία, την ελπίδα. Να ελπίζεις σημαίνει να τζογάρεις. [] Το να ελπίζεις είναι επικίνδυνο, κι όμως είναι το αντίθετο του φόβου, γιατί ζω σημαίνει διακινδυνεύω", "Η επανάσταση δεν μοιάζει κατ' ανάγκην με επανάσταση", "Όταν οι ακτιβιστές περνούν τον Παράδεισο γιά κάποιον στόχο που πρέπει να φτάσουν, παρά γιά μιά ιδέα βάσει της οποίας θα πλοηγηθούν στην γη, ‘καίγονται’ οι ίδιοι, ή στήνουν μια ουτοπία ολοκληρωτισμού στην οποία καίγονται άλλοι στην πυρά. Μην περνάς την λάμπα γιά φεγγάρι, και μην πιστεύεις ότι το φεγγάρι είναι άχρηστο εκτός κι αν το πατήσουμε", "Αν ενσαρκώνεις όσα επιδιώκεις, έχεις ήδη επιτύχει", "[του Alphonso Lingus:] Πρέπει πραγματικά να ελευθερώσουμε την έννοια της απελευθέρωσης και της επανάστασης από την ιδέα της μόνιμης ίδρυσης ενός άλλου τύπου κοινωνίας", "Σκοπός του ακτιβισμού και της τέχνης, ή τουλάχιστον των δικών μου, είναι να φτιάξεις έναν κόσμο όπου οι άνθρωποι παράγουν νόημα, παρά το καταναλώνουν", "Αλλ' η ελπίδα δεν αφορά αυτό που προσμένουμε, είναι εναγκαλισμός της ουσιώδους μη εννοησιμότητος του κόσμου, των ρήξεων με το παρόν, των εκπλήξεων".

Καιρός γιά διάβασμα – σήμερα, όχι αύριο.


* Παρόλη την αμφισημία του αγγλικού "just to see", η τυπωμένη μετάφραση, "να κατανοούμε", έχω την αίσθηση πως παραβιάζει το –και διά των προηγηθέντων υποστηριζόμενο– νόημα. Και το -αντί του 'ομαλότερου' στα ελληνικά, "κοιτάμε"- "βλέπουμε" διατηρεί κι αυτό μιάν ελαφρά αμφισημία, εκ της μάλλον ξενόφερτης, παραταύτα, χρήσης του, αντί του "κατανοώ" ή "διανοούμαι" - π.χ. "δεν βλέπω πώς θα μπορούσε να επιτευχθεί αυτό".


Υ.Γ.: Με το καλό να μεταφραστούν και το Wanderlust - a history of walking, και το A field guide to getting lost, δυό ακόμη, ίσως πιό 'προσωπικά' -ιδίως το δεύτερο- και επίσης άκρως ενδιαφέροντα βιβλία της Σόλνιτ.


[φωτ.: π.ι., 2006]

καλή φώτιση / 2009

...μιά φωτογραφία -της Τίνας Ρώτα- που παραμένει επίκαιρη, εντός και εκτός Ελλάδος...

[Λεξικό των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου: το μόνο βιβλίο που έχει διασωθεί -μείνει στα αζήτητα- από την σπασμένη και λεηλατημένη βιτρίνα του 'Κάουφμαν' της Σταδίου - 10.xii.2008]